Metoda Montessori autorstwa Marii Montessori całkowicie zrewolucjonizowała podejście do edukacji dzieci. Koncentruje się na samodzielnym poznawaniu i uczeniu się, niezależności oraz kreatywności. W placówkach Montessori to najmłodsi decydują, jakie zadania chcą wykonywać i pracują we własnym tempie. To niezwykle elastyczna metoda, którą po prostu pokochano na całym świecie. Dowiedz się więcej na jej temat!
Czym jest metoda Montessori i skąd się wzięła?
Metoda Montessori została stworzona przez włoską lekarkę Marię Montessori, która swoje doświadczenia w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi przeniosła na edukację dzieci zdrowych. Pierwszy “Dom Dziecięcy” (Casa dei Bambini) otworzyła w 1907 roku w Rzymie i początkowo przebywało w nim około 50 dzieci w wieku od 3 do 6 lat.
Dawniej rodzicom brakowało pomysłów na zapewnienie dzieciom opieki, a powodem często był brak pieniędzy. Natomiast Maria Montessori stworzyła coś, co było dostępne dosłownie dla każdego i nie liczył się tutaj status społeczny, finansowy czy pochodzenie.
Przedszkole Montessori, nazwane Casa dei Bambini, było miejscem, gdzie dzieci mogły uczyć się w przyjaznym, dostosowanym do ich potrzeb otoczeniu, a ich rozwój wspierały specjalnie zaprojektowane pomoce edukacyjne. Montessori zmieniała klasyczne wnętrza, usuwając sztywne ławki i wprowadzając lekkie, funkcjonalne meble, które sprzyjały swobodnemu ruchowi i niezależności.
Dzieci miały dostęp do materiałów dostosowanych do ich wzrostu i zdolności, co pozwalało im na samodzielną naukę i odkrywanie świata. Natomiast praktyczne przedmioty, takie jak szklane naczynia, rozwijały koncentrację, odpowiedzialność i dbałość o szczegóły.
Kluczowym elementem jej metody była obserwacja dzieci i dostosowywanie się do ich potrzeb. Aktualnie metoda Montessori cieszy się dużą popularnością i właściwie jest już ponad 100 lat na tym świecie. Nie brakuje placówek dla dzieci, które są prowadzone właśnie w tym duchu. To Maria Montessori sprawiła, że ludzie stali się bardziej świadomi i zaczęli wybierać inną ścieżkę aniżeli tą tradycyjną.
Przeglądaj wszystkie
Jakie są główne założenia zajęć w przedszkolu Montessori?
Rodzice często zastanawiają się, czy przedszkole Montessori jest lepsze od tych zwykłych, publicznych placówek. Otóż najczęściej tak właśnie jest, ponieważ zajęcia w przedszkolu Montessori wyglądają zupełnie inaczej i śmiało można nazwać je unikalnymi. Przede wszystkim głównymi bohaterami procesu nauczania są dzieci – nikt inny.
Każdy dzień w placówce jest w pełni dostosowany do potrzeb i oczekiwań najmłodszych. To oni decydują po przyjściu do przedszkola, jakie materiały będą dzisiaj używane. Nauczyciel jest oczywiście obecny, ale nie jest głównym prowadzącym, a raczej skupia się na byciu obserwatorem i przewodnikiem. Wspiera szkraby w odkrywaniu świata i pod żadnym pozorem nie narzuca im żadnej wiedzy. Sprawdź, jakie są główne założenia zajęć w przedszkolu Montessori!
- Samodzielność to podstawa. Dzieci w przedszkolu Montessori są motywowane do samodzielnego podejmowania decyzji. Oczywiście nie chodzi tutaj o to, aby nie reagować na trudności, z jakimi zmagają się pociechy, ale zamiast wyręczać je w jakiejś czynności, należy po prostu pomóc im zrobić to samemu. W placówkach Montessori wszystko idzie ku temu, aby dzieci były w stanie, np. samodzielnie przygotowywać posiłki czy pomagać innym, młodszym dzieciom.
- Brak systemu nagród i kar. Całkowicie odchodzi się od systemu kar i nagród, co sprawia, że dzieci chętniej zdobywają nowe umiejętności, bez żadnego przymusu.
- Kontakt z naturą. To coś, czego zdecydowanie nie brakuje w przedszkolu Montessori. Uczęszczające do niego dzieci spędzają mnóstwo czasu na świeżym powietrzu i to nie tylko wiosną czy latem, ale także w te bardziej pochmurne miesiące. Na zewnątrz zawsze znajdą się jakieś pomysły na zabawę, które nie tylko sprawiają radość, ale także uczą. Może to być np. zabawa na placu zabaw czy też wykorzystanie takich elementów jak odgłosy ptaków, czy zmieniających się w zależności od pory roku kwiatów.
- Możliwość swobodnego wyboru. Kluczową kwestią jest też to, że dzieci mogą samodzielnie decydować, na jakie aktywności mają teraz ochotę. W ten sposób uczą się odpowiedzialności i samodzielnego podejmowania decyzji.
- Zorganizowana przestrzeń. W przedszkolach Montessori dba się o to, aby całe otoczenie było nie tylko estetycznie urządzone, ale także spokojne i zachęcające do odkrywania. Dużą uwagę przykłada się też do tego, aby wszelkie materiały edukacyjne były łatwo dostępne, dzięki czemu najmłodsi są w stanie samodzielnie po nie sięgać.
- Dostosowanie tempa nauki do potrzeb. Każda pociecha rozwija się we własnym tempie, o czym doskonale wiedzą nauczyciele w przedszkolach Montessori i dostosowują tempo nauki do indywidualnych potrzeb.
- Odkrywanie świata przez zmysły. Sposoby na poznawanie świata są różne, ale według Montessori najlepiej robić to z wykorzystaniem dostępnych zmysłów. Zdaniem wielu najlepiej odkrywać go poprzez dotykanie, wąchanie, oglądanie, słuchanie i smakowanie.
- Materiały Montessori zamiast tradycyjnych zabawek. Oczywiście zwykle są to także zabawki, lecz nieco inne od tych, które dobrze znamy. Są one zaprojektowane w taki sposób, aby wspierać rozwój najmłodszych na różnych etapach. Są skupione na jednym aspekcie nauki, dzięki czemu malec może lepiej się skupić i zrozumieć dane pojęcie.
- Dbałość o równowagę między pracą a odpoczynkiem. Zajęcia w przedszkolu Montessori są przygotowywane z uwzględnieniem tego, że dzieci nie mogą ciągle tylko pracować. Musi znaleźć się też czas na zabawę czy relaks.
Zalety metody Montessori
Nauczyciele zwykle mocno chwalą Montessori, ale jak to faktycznie wygląda: czy ta metoda jest skuteczna? Jakie są jej największe zalety? Sprawdź poniżej!
- Nacisk na samodzielne uczenie. Grupy czy klasy Montessori są przygotowywane w ten sposób, aby zapewnić dzieciom dostęp do starannie zaprojektowanych pomocy edukacyjnych, które korzystnie wpłyną na rozwój zmysłów najmłodszych i pomogą im w zrozumieniu rozmaitych pojęć. Nauka odbywa się w estetycznie urządzonych pomieszczeniach, z niemałą ilością naturalnego światła.
- Niezależność jako fundament. Metoda Montessori kładzie duży nacisk na rozwijanie niezależności i pewności siebie u dzieci. Umożliwiając samodzielne kierowanie procesem nauki, dzieci nabywają umiejętności zarządzania własnym czasem i myślenia krytycznego, co stymuluje ich kreatywność i przedsiębiorczość. Tego rodzaju doświadczenie stanowi solidną podstawę dla przyszłego rozwoju, zarówno w sferze zawodowej, jak i życiowej.
- Wzmacnianie interakcji społecznych. Dzieci wykazują naturalne zainteresowanie tym, co robią ich rówieśnicy. Metoda Montessori wykorzystuje ten element, organizując klasy w grupy wiekowe, w których starsze dzieci mają okazję uczyć młodsze. Taka struktura sprzyja wzajemnemu uczeniu się i rozwijaniu umiejętności społecznych, takich jak akceptacja oraz umiejętność włączania innych do zabawy. Dzięki temu dzieci nie tylko zdobywają wiedzę, ale również uczą się wartościowych lekcji o współpracy i empatii.
- Rozwijanie pasji do nauki. Jednym z głównych celów metody Montessori jest rozwijanie w dzieciach naturalnej ciekawości oraz zamiłowania do nauki. Zamiast traktować edukację jako obowiązek, dzieci uczą się postrzegać ją jako przyjemny i nieustanny proces, który towarzyszy im przez całe życie. To pragnienie zdobywania wiedzy pozostaje z nimi na dłużej, wspierając ich w dalszej edukacji.
- Dostosowanie do indywidualnych potrzeb. Metoda Montessori od samego początku wyróżniała się inkluzyjnym podejściem do edukacji. Maria Montessori, pracując z dziećmi borykającymi się z trudnościami rozwojowymi, dostosowała swoje metody do indywidualnych potrzeb każdego ucznia. Kluczowym elementem tej metody jest umożliwienie dzieciom pracy w ich własnym tempie, co sprawia, że mogą one swobodnie eksplorować swoje zainteresowania i umiejętności.
wady metody Montessori
Chociaż metoda Montessori ma wiele zalet, nie jest pozbawiona wad. Jednym z wyzwań może być jej koszt – zarówno same przedszkola, jak i materiały edukacyjne, takie jak specjalne zabawki Montessori, bywają drogie. Dodatkowo, duża swoboda, jaką oferuje ta metoda, nie zawsze sprawdza się u wszystkich dzieci. Niektóre mogą potrzebować bardziej jasnych wskazówek, aby czuć się pewnie i dobrze się rozwijać. Kolejnym aspektem jest fakt, że metoda ta nie kładzie dużego nacisku na naukę w grupie, co dla części dzieci może być ograniczeniem w rozwoju umiejętności społecznych. Jednak pomimo tych niedogodności, metoda Montessori jest wciąż uważana za jedną z najbardziej efektywnych i wspierających naturalny rozwój dziecka, dlatego cieszy się tak dużą popularnością na całym świecie.
Czy można stosować metodę Montessori samodzielnie w domu?
Nauczanie metodą Montessori w domu jak najbardziej jest możliwe. Podstawą jest zorganizowanie przestrzeni, która pozwoli na swobodną eksplorację i naukę oraz zakup odpowiednich materiałów edukacyjnych, takich jak np. klocki drewniane, tablice manipulacyjne, kostki edukacyjne, czy zabawki do odgrywania ról.
Szczególną uwagę zwróć też na to, czy wszystkie przedmioty w otoczeniu malca są dostosowane do jego wieku, umiejętności i wzrostu. Nie obejdzie się również bez zachęcania dziecka do bycia samodzielnym w codziennych czynnościach oraz obserwowania jego rozwoju i oferowania mu wsparcia każdego dnia, dzięki czemu malec będzie budował pewność siebie. Nie zapominaj przy tym wszystkim, że każde dziecko jest inne i rozwija się w nieco innym tempie, dlatego unikaj wszelkich porównań.
Sprawdź też: Jak przygotować pokój dziecka według zasad Montessori?