Dlaczego dziecko gryzie? Jak oduczyć dziecko gryzienia?
Jako rodzic może zetknąłeś się już z tym, że dzieci gryzą. Jeśli natomiast jeszcze to się nie stało, wszystko przed Tobą🙂. Bądź jednak spokojny – takie zachowanie pojawia się praktycznie u każdego brzdąca – jest to sposób najmłodszych na sygnalizowanie swoich różnych potrzeb i nie tylko. Jak reagować gdy dziecko gryzie rodziców, rówieśników na placu zabaw czy siebie? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, skąd się bierze takie zachowanie i jak oduczyć dziecko gryzienia.
Dlaczego dzieci mają potrzebę gryzienia?
Gdy opiekunowie zaobserwują, że ich dzieci gryzą, często zastanawiają się, czy to oni są winni takiemu zachowaniu. Obawiają się, że być może popełnili jakiś błąd w wychowywaniu malucha. Nic bardziej mylnego – ten problem występuje prawie u każdego dziecka.
Gryzienie jest zjawiskiem, które może mieć wiele różnych przyczyn. Mogą obejmować one zarówno indywidualne cechy dziecka, jak i wpływy środowiskowe. Znaczenie może mieć m.in.:
- wiek,
- etap rozwojowy,
- stan zdrowia,
- temperament,
- osobiste potrzeby,
- umiejętności komunikacyjne.
Chcąc znaleźć powód i odpowiedź na pytanie, dlaczego dziecko gryzie należy przeanalizować wszystkie możliwe powody i zastanowić się, gdzie leży źródło problemu w danym przypadku. Poznając powód takiego zachowania, można ustalić odpowiednią strategię działania, mającą na celu uświadomienie brzdąca, że tego typu postępowanie nie jest odpowiednie.
Dlaczego dzieci gryzą? 8 najczęstszych powodów
Dla niektórych maluchów gryzienie stanowi formę komunikowania się z otoczeniem czy też jest sposobem na rozładowanie napięcia. Rzadko dzieci, które gryzą, chcą w ten sposób wyrządzić komuś krzywdę. Zebraliśmy 8 najczęstszych przyczyn gryzienia. Poznaj je!
1
Frustracja
Dzieci, szczególnie te najmniejsze nie do końca jeszcze wiedzą, jak skutecznie radzić sobie z nowymi sytuacjami. Gdy doświadczają one złości, lęku, skrępowania czy strachu nie potrafią rozładować napięcia, dlatego gryzą, czy też drapią lub biją innych, lub siebie, ponieważ pozwala to im pozbyć się trudnych emocji.
2
Strach
Poprzez gryzienie dziecko może także chcieć przekazać, że czegoś się boi. Jeśli zauważysz, że takie zachowania pojawią się po wzbogaceniu planu dnia malca, po przeprowadzce do nowego mieszkania czy też tuż po rozpoczęciu żłobka/przedszkola, może to być oznaka tego, że nowe sytuacje są dla niego zbyt stresujące. Nierzadko zdarza się, że dziecko rozpoczynające żłobek czy przedszkole gryzie rówieśników, ponieważ postrzega ich jako niebezpieczeństwo.
3
Problem z mówieniem
Gryzienie to częsty problem wśród dzieci, które jeszcze nie nauczyły się mówić, czy też mają niezbyt rozbudowany zasób słownictwa. Poprzez kąsanie innych komunikują one swoje potrzeby. Przykładowo, gdy malec gryzie kolegę, który zabrał mu zabawkę, kąsaniem próbuje przekazać „Oddaj mi tę zabawkę”.
Jednocześnie może to być skuteczną metodą na odebranie innemu maluchowi upatrzonej zabawki. Poprzez gryzienie dziecko może wygrać tę „walkę” i zyskać poczucie kontroli nad otoczeniem.
4
Bolesne ząbkowanie
Gryzienie często występuje także wśród kilkumiesięcznych dzieci, które zmagają się z bolesnym ząbkowaniem. Nierzadko wiąże się ono z uciążliwym dyskomfortem, obrzękiem czy silnym swędzeniem dziąseł, co sprawia, że niemowlęta gryzą dosłownie wszystko, w tym także swoich rodziców i inne osoby. Jest to dla nich sposób radzenia sobie z bólem – gryzienie przynosi im chwilową ulgę. W takim przypadku warto zapewnić brzdącowi schłodzone gryzaki, czy zastosować żele łagodzące dostępne w aptekach, aby skutecznie wesprzeć malca w tym trudnym okresie.
5
Modelowanie
Od dawna wiadomo, że dzieci uczą się poprzez obserwowanie i naśladowanie dorosłych. Jeśli nie dbasz o to, aby Twoje dziecko widziało szacunek i miłość w swoim otoczeniu, a zamiast tego odczuwa jedynie negatywne emocje, nie możesz się dziwić, że maluch nie wie, jak wyrażać to, co czuje. Agresja i wrogość to coś, czym nie powinniśmy otaczać najmłodszych, dzięki czemu mogą oni przyswajać istotne umiejętności regulowania emocji.
6
Naśladownictwo
Najmłodsi obserwują i naśladują nie tylko swoich rodziców i innych dorosłych, ale także swoich rówieśników. Zatem jeśli Twój malec uczęszcza do żłobka, przedszkola czy też po prostu jest częstym gościem na placach zabaw, jest wysokie prawdopodobieństwo, że zobaczy dzieci, które gryzą i zechce poeksperymentować z takim zachowaniem. Dlatego każdy rodzic powinien pamiętać, aby pokazywać swoim dzieciom odpowiednie sposoby wyrażania emocji.
Sprawdź też: Zabawki do odgrywania ról
7
Niewykształcona empatia
Niewykształcona empatia może być jedną z przyczyn gryzienia, ponieważ maluchy często nie zdają sobie sprawy, że ich działania mogą sprawiać ból innym osobom. Gryzienie może wynikać z braku umiejętności współodczuwania i zrozumienia konsekwencji swoich działań. W takich przypadkach ważne jest, aby rodzice i opiekunowie cierpliwie uczyli dzieci rozpoznawania i nazywania emocji oraz wskazywali, jak ich zachowanie wpływa na innych.
8
Odzwierciedlanie
Ostatnią możliwą przyczyną gryzienia wśród dzieci jest doświadczanie przez nie różnych form agresji. Zaliczamy do nich m.in. bicie, szturchanie, potrząsanie, a także klapsy. Gdy malec widzi, że ktoś reaguje w taki sposób, potem odzwierciedla te zachowania w sytuacjach konfliktowych i nie widzi w nich nic złego. Przypominamy zatem raz jeszcze o tym, jak ważne jest zwracanie uwagi na wzorce zachowań dostępne w otoczeniu najmłodszych.
Dlaczego dziecko gryzie siebie?
Gryzienie samego siebie przez dziecko może być niepokojącym zachowaniem i dość zaskakującym zwłaszcza dla świeżo upieczonych rodziców. Jednak to się zdarza i nie jest to wcale rzadkie.
Mogą za to odpowiadać powyższe przyczyny, ale bardzo często okazuje się, że dziecko gryzie własną rączkę lub inną część ciała tylko po to, aby zwrócić na siebie uwagę rodzica czy też opiekuna (np. w żłobku lub przedszkolu).
Gdy dziecko gryzie siebie, może chcieć powiedzieć „jestem tutaj”, czy „spójrz na mnie”. Inną przyczyną gryzienia samego siebie może być przebodźcowanie sensoryczne, o które nietrudno zwłaszcza gdy dziecko uczęszcza do jakiejś placówki.
Rodzice często dostrzegają takie zachowanie również tuż po pojawieniu się w domu młodszego brata czy siostry. Wówczas dziecko może gryźć siebie, ponieważ jest zazdrosne o nowego domownika.
Dlaczego jeszcze dziecko gryzie siebie? Poprzez gryzienie może również chcieć przekazać, że odczuwa głód, jest zestresowane, zmęczone, nudzi się, czy też, że coś je boli.
Jak reagować, kiedy dziecko gryzie?
Gdy tylko dostrzeżesz, że dziecko gryzie, bije czy szczypie siebie lub kogoś innego, musisz wkroczyć do akcji. Na spokojnie podejdź do malca i powiedz stanowcze STOP. W przypadku gdy malec gryzie mamę lub tatę, warto użyć osobistego języka, czyli zamiast mówić „nie wolno bić”, powiedz „nie zgadzam się na to, abyś mnie gryzł, ponieważ sprawia mi to ból”.
Jeśli dostrzeżesz, że malec nie reaguje na prośbę, odciągnij pociechę od osoby lub przedmiotu, który gryzie. Jednocześnie tłumacz przy tym, że to, co robi, jest nieodpowiednie i bolesne. Następnie postaraj się ustalić, co jest przyczyną takiego zachowania i podpowiedź, jak inaczej dziecko może się zachować w podobnej sytuacji, czyli zaproponuj alternatywy.
Przykłady:
- Jeśli malec pokłócił się z siostrą/bratem i jego frustracja spowodowała, że ugryzł rodzeństwo, podpowiedź mu, że zamiast gryźć i sprawiać ból drugiej osobie, może zawołać rodzica, który pomoże w rozwiązaniu konfliktu.
- Gdy maluchowi spodobała się pewna zabawka, którą akurat bawiło się inne dziecko i Twoja pociecha postanowiła ją odebrać koledze/koleżance poprzez ugryzienie, daj podpowiedź, że może poczekać aż zabawka będzie wolna i w tym czasie wziąć inną lub spróbować się wymienić z rówieśnikiem.
- Jeśli pociecha ugryzła kogoś w celu zwrócenia na siebie uwagę, daj jej podpowiedź, że zamiast to robić może po prostu podejść i wziąć tę osobę za rączkę i np. coś jej pokazać.
- Gdy natomiast przyczyną ugryzienia jest brak umiejętności wyrażania swoich uczuć, pomóż malcowi w nazywaniu emocji, które nagromadziły się u niego. Powiedz mu np. „Rozumiem, że jesteś zdenerwowany, ale nie wolno gryźć/bić z tego powodu”.
Zapewnienie odpowiednich zabawek
Ważne jest także zapewnienie dziecku odpowiednich zabawek, szczególnie kiedy ma tendencję do gryzienia. Wybieraj zabawki bezpieczne, wykonane z naturalnych materiałów, które nie są malowane szkodliwymi farbami. Dobrym wyborem są gryzaki, drewniane klocki czy miękkie książeczki sensoryczne, które mogą pomóc skupić uwagę dziecka i zaspokoić jego potrzebę eksploracji bez ryzyka. Edukacyjne zabawki, które stymulują umysł i zmysły, mogą również zapobiegać nudzie i niepożądanym zachowaniom.
Przeglądaj wszystkie
Sprawdź też: Jak zabawki edukacyjne wpływają na rozwój dziecka?
Twoje dziecko gryzie? Tego unikaj!
Gryzienie wśród dzieci to powszechny problem, zatem warto, abyś wiedział, czego unikać, aby jak najszybciej oduczyć malca kąsania. Oto nasze porady:
- Unikaj krzyku i złości. Nie możesz pokazywać dziecku, że agresja to coś, co jest w porządku.
- Odłóż monologi wychowawcze na później. W momencie gdy dziecko jest zdenerwowane, w ogóle nie przyswaja tego, co do niego mówisz, dlatego lepiej zrezygnować z długich wykładów i po prostu przeprowadzić je w późniejszym czasie.
- Nie odwzajemniaj gryzienia. Jeśli będziesz się rewanżował, w ten sposób zrobisz dziecku mętlik w głowie, ponieważ robisz to samo co ono, a przed momentem powiedziałeś, że nie wolno gryźć. Niektórzy rodzice decydują się na ten krok, aby ich pociecha zobaczyła, jak to boli, ale nie ma to żadnego sensu, ponieważ malec nie powiąże swojego bólu z tym, co odczuwają inni.
- Nie dawaj dziecku sprzecznych przekazów, czyli np. nie gryź go podczas zabawy.
- Nie śmiej się, gdy dziecko gryzie. Nie pokazuj w żaden sposób, że jest to dla Ciebie zabawne, ponieważ zachęci to malca do powtórzenia tego zachowania.
Jak oduczyć dziecko gryzienia? Porady w pigułce
- Właściwie podejdź do problemu, czyli zrezygnuj z krzyku, złości i śmiechu.
- Spokojnie i cierpliwie tłumacz maluchowi, dlaczego nie pochwalasz jego zachowania i dlaczego gryzienie jest złe, podkreślając, że jest to bolesne.
- Na każdym kroku ucz brzdąca, że nie wolno reagować przemocą na przemoc.
- Gdy Twoje dziecko ugryzło innego malca, najpierw zajmij się poszkodowanym, a następnie przejdź do rozmowy z pociechą. W ten sposób dasz jej czas na przemyślenie swojego zachowania.
- Wskazuj alternatywne sposoby na oczyszczenie się ze złych emocji. Podpowiedz maluchowi, że zamiast gryźć siebie czy innych może np. skakać, klaskać czy rysować.
Nie opuszczaj dziecka w złych chwilach. Nie wysyłaj malca do pokoju za karę, a zamiast tego porozmawiaj z nim o towarzyszących mu uczuciach i pokaż, że go rozumiesz i że może na Ciebie liczyć.
Dlaczego dziecko gryzie? Podsumowanie
Po przeczytaniu naszego artykułu na temat gryzienia u dzieci wiesz już, że jest to często naturalny sposób komunikacji najmłodszych, wynikający z różnych potrzeb i emocji. Rodzice nie powinni obwiniać się za to zachowanie, ponieważ może ono wynikać z wielu czynników, takich jak wiek dziecka, etap rozwojowy, stan zdrowia czy temperament.
Dzieci mogą gryźć z powodu frustracji, strachu, trudności w komunikacji werbalnej, bolesnego ząbkowania oraz na skutek naśladownictwa zachowań obserwowanych w otoczeniu. Ważne jest, aby rodzice reagowali spokojnie i konsekwentnie, unikając krzyku czy agresji.
Podczas reagowania na gryzienie u dziecka, zaleca się delikatne przerwanie tego działania, wyjaśnienie dziecku, że jest to zachowanie bolesne i nieodpowiednie oraz zaproponowanie alternatywnych sposobów wyrażania emocji. Należy unikać odwzajemniania gryzienia, dawania sprzecznych przekazów oraz śmiania się z zachowania dziecka. Gdy natomiast wszelkie sposoby radzenia sobie z tym problemem okażą się bezskuteczne, warto rozważyć skorzystanie ze wsparcia specjalisty.
